Nowości - ciekawostki

Adwokatura zaapelowała właśnie do premiera o wstrzymanie prac nad obecnie proponowanymi zmianami w ustawie dotyczącej nieodpłatnej pomocy prawnej. Z kolei Krajowa Rada Radców Prawnych wyraża sprzeciw wobec propozycji przewidującej rezygnację z obowiązku składania przez beneficjentów pisemnych oświadczeń o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej.

Prace nad uregulowaniem świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej trwają od dłuższego czasu. Pracował nad nimi poprzedni rząd, a obecny przygotował projekt. Chce m.in., by nieodpłatna pomoc prawna była dostępna dla wszystkich potrzebujących. Zaproponowano więc zniesienie obowiązku składania oświadczenia o niemożności poniesienia jej kosztów, uznając ten wymóg za nieefektywny i powodujący dyskomfort. Takiemu rozwiązaniu od początku sprzeciwiała się zarówno Adwokatura, jak i Krajowa Izba Radców Prawnych, podkreślając, że będzie to szkodliwe dla systemu i ograniczy wsparcie dla tych, którzy naprawdę go potrzebują. Projekt został już przyjęty przez Radę Ministrów.

Adwokatura chce wstrzymania prac
Adwokatura apeluje do premiera o wstrzymanie prac nad proponowanymi zmianami do czasu wypracowania – we współdziałaniu ze wszystkimi zaangażowanymi środowiskami – projektu reformy systemu, który uwzględni wszystkie palące problemy.

– Dotychczasowe zabiegi adwokatury i pozostałych środowisk zaangażowanych organizacyjnie w świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej – tj. Związku Powiatów Polskich, organizacji pozarządowych – dotyczące wprowadzenia punktowych, szkodliwych zmian w systemie tej pomocy nie przyniosły efektów. Projekt został przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany na dalszą ścieżkę legislacyjną – dodano.

W petycji wyrażono sprzeciw wobec:

likwidacji oświadczeń składanych przez beneficjentów systemu bez wprowadzenia innego mechanizmu weryfikacji spełnienia przez nich ustawowego kryterium – kryteria te proponuje się ustalić wspólnie podczas prac Rady NPP. Ustawowe zapewnienie nieograniczonego dostępu każdego obywatela do pomocy prawnej opłacanej przez państwo, bez względu na status ekonomiczny i sytuację życiową, stoi w sprzeczności z art. 4 ust. 1 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, który jednoznacznie wskazuje, że: „przysługuje osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów nieodpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku”;
wprowadzeniu dla wszystkich beneficjentów świadczeń za pomocą środków komunikacji na odległość – do czasu stworzenia zabezpieczeń i systemu weryfikacji beneficjentów, gwarantujących zachowanie tajemnicy i poufności udzielanej pomocy, zapobiegania konfliktowi interesów dla radców prawnych i adwokatów, wdrożenia narzędzi do bezpiecznego, elektronicznego obiegu dokumentów i komunikacji internetowej oraz zapewnienia realnego finansowania umożliwiającego jednolite wyposażenie punktów w sprzęt techniczny i informatyczny.
Biedny nie skorzysta, bogaty nadużyje
W podobnym tonie wypowiada się Krajowa Rada Radców Prawnych. Wyraża zdecydowany sprzeciw wobec rezygnacji z obowiązku składania przez beneficjentów pisemnych oświadczeń o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej.

– W ocenie Krajowej Rady Radców Prawnych zaproponowane rozwiązanie – wbrew zakładanym celom – nie zwiększy dostępności systemu dla osób uprawnionych, lecz usankcjonuje korzystanie z niego przez osoby nieuprawnione, co jest sprzeczne z celem ustawy. Dostrzegając problem nieskuteczności dotychczasowego mechanizmu weryfikacji, należałoby wypracować bardziej efektywne rozwiązanie, gwarantujące, że z nieodpłatnej pomocy prawnej będą korzystać osoby, które rzeczywiście tego potrzebują – dodano.

Samorząd radcowski negatywnie ocenia także wprowadzenie dodatkowej formy świadczenia pomocy prawnej na odległość bez uprzedniego zapewnienia mechanizmów weryfikacji uprawnionych osób oraz warunków świadczenia pomocy z poszanowaniem tajemnicy zawodowej i unikania konfliktu interesów.

– Należy zaznaczyć, że przyczyną nieefektywności obecnego systemu jest przede wszystkim jego niska rozpoznawalność wśród potencjalnych beneficjentów, wynikająca z nieskutecznego informowania o możliwości uzyskania pomocy oraz zasadach jej udzielania. Dlatego ważne jest położenie nacisku na skuteczną kampanię informacyjną i promocyjną – dodano.

Bez pieniędzy system nieefektywny
Prawnicy podkreślają, że doświadczenia z dziesięciu lat funkcjonowania systemu jednoznacznie wskazują na konieczność przeanalizowania i dostosowania liczby oraz lokalizacji punktów nieodpłatnej pomocy prawnej do liczby ludności i realnego zapotrzebowania, również w kontekście specjalizacji punktów dostosowanej do potrzeb beneficjentów.

– Niezbędne jest podjęcie prac nad kompleksową reformą systemu nieodpłatnej pomocy prawnej. Działania wycinkowe są niewystarczające i nie rozwiązują zasadniczych problemów. Reforma powinna objąć ujednolicenie zasad dostępu do pomocy prawnej na poziomie przedsądowym i sądowym, w tym stworzenie jednolitych kryteriów oceny dostępności pomocy, na podstawie których obywatel będzie mógł samodzielnie ocenić, czy i jakie uprawnienia mu przysługują – wskazuje KRRP.

Dodaje, że reforma powinna uwzględniać zwiększenie poziomu finansowania systemu oraz wprowadzenie mechanizmu waloryzacji, który zapewni godziwe wynagrodzenie osobom świadczącym pomoc w ramach systemu, na podstawie transparentnie zawieranych umów.

Czytaj więcej na Prawo.pl:
https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/samorzady-prawnicze-przeciwne-propozycjom-zmian-w-zakresie-nieodplatnej-pomocy-prawnej,533267.html